Biblioteka Śląska wydaje pierwsze kompletne tłumaczenie „Opowieści kanterberyjskich” Chaucera. Będzie można je nabyć już niebawem. Za tłumaczenie książki odpowiada Jarek Zawadzki.

Opowieści kanterberyjskie to arcydzieło średniowiecznej poezji. Geoffrey Chaucer pisał je między 1387 a 1400 rokiem. Dzieło zbudowane jest na podobnej zasadzie jak młodszy o kilkadziesiąt lat Dekameron wybitnego włoskiego pisarza Giovanniego Boccaccia – ma jednego narratora głównego i wielu innych. Pretekstem do snucia opowieści jest w tym przypadku podróż pielgrzymów z Londynu do grobu świętego Tomasza Becketa w Canterbury. Spotkawszy się w drodze, postanawiają jechać dalej razem, a żeby umilić sobie czas, mają opowiadać pozostałym historie. Ten, kto opowie najlepszą, otrzyma po powrocie posiłek opłacony przez resztę pielgrzymów. Chaucer posługuje się opowieściami i opisami ich bohaterów, by z ironią odmalować portret ówczesnego społeczeństwa angielskiego, a zwłaszcza Kościoła. Nikt wcześniej w literaturze angielskiej nie opisał tak szeroko ówczesnych klas społecznych i typów ludzi. Chociaż postacie przedstawione w książce są fikcyjne, nadal dają badaczom wgląd w zwyczaje i praktyki tamtej epoki.

Opowieści kanterberyjskie uchodzą za jedną z podstawowych pozycji kanonu literatury zachodniej. Jak zwraca uwagę prof. dr hab. Mikołaj Szymański z Uniwersytetu Warszawskiego, który jest członkiem zespołu konsultacyjnego wydania, powszechnie czytana w Polsce proza angielska i amerykańska często odwołuje się do Chaucera. Powstała również ekranizacja niektórych opowieści w reżyserii Piera Paolo Pasoliniego. Tymczasem polscy czytelnicy przez ponad 600 lat nie mieli możliwości przeczytać kompletnego tekstu tego dzieła. W 1963 roku ukazały się wyłącznie fragmenty Opowieści kanterberyjskich w tłumaczeniu Heleny Pręczkowskiej. Jedną z historii – Opowieść rycerza – pod koniec lat 80. przełożył zaś Przemysław Mroczkowski. Nowe tłumaczenie Jarka Zawadzkiego obejmuje całą książkę.

Podstawą tłumaczenia była – ceniona przez badaczy dzieł Chaucera – edycja oryginału z 1894 roku pod redakcją Waltera Skeata. Książka to efekt wieloletniej pracy Zawadzkiego. Przed długi czas szukał on wydawcy. We wstępie do książki (autorstwa wspomnianego prof. Szymańskiego) czytamy:

„Tłumacz znalazł idealny odpowiednik dla używanej przez Chaucera miary wierszowej. Operuje on tym polskim wierszem tak swobodnie, że, można by rzecz, z rozpędu napisał nim opracowany przez siebie żywot Chaucera. Wróżę, że dzięki temu przekładowi 'Opowieści kanterberyjskie’ staną się polskiemu czytelnikowi równie bliskie jak wiersze Villona w przekładzie Boya. Zauważmy jednak, że o ile wdzięk przekładu Boya w dużym stopniu polega na umiejętnej archaizacji, o tyle Zawadzki – choć czasem sięga po dawne wyrazy, jak 'białogłowa’, nie wzdraga się przed użyciem słów znacznie młodszych, jak 'syf’ czy 'ferajna’. Dzięki zabawie wierszem i nieoczekiwanym rymom potęguje on efekt komiczny, obecny w fabule – właśnie tak, jak robi to sam Chaucer”.

Z kolei prof. dr hab. Tadeusz Sławek z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, który również należał do zespołu konsultacyjnego wydania, dodaje:

„Z całym przekonaniem chciałbym podkreślić potoczystość polskiego języka zastosowanego w tłumaczeniu. Jest on codziennym językiem, lecz wolnym od nachalnych uwspółcześnień; jest, jak wspomniałem – codzienny, a jednocześnie elegancki. Oddaje humor oryginału, strzegąc się kuszącej łatwizny zwykłych wulgaryzmów. Niełatwe zadanie, jeśli zważyć, że Jarek Zawadzki odczytuje tekst w jego średnioangielskim oryginale, w mowie dla współczesnego Brytyjczyka trudno zrozumiałej (czytelnik angielski obcuje dzisiaj właściwie z 'tłumaczeniami’ Chaucera na nowoczesną angielszczyznę, niekiedy dokonywanymi prozą). Czytelnik otrzymuje więc dzieło podwójnie nadzwyczajne: raz – ze względu na wybitny charakter oryginału, dwa – jakość tłumaczenia pozwoli mu obcować rzeczywiście z literaturą najwyższej próby”.

Opowieści kanterberyjskie ukażą się 28 września w serii wydawniczej Bibliotheca Translata popularyzującej poezję światową w nowych tłumaczeniach. Publikację wzbogacą ilustracje przygotowane przez Macieja Sieńczyka.

Źródło tekstu i grafiki: https://booklips.pl/premiery-i-zapowiedzi/biblioteka-slaska-wydaje-pierwszy-kompletny-przeklad-opowiesci-kanterberyjskich-chaucera/