Czy Agatha Christie – wybitna autorka kryminałów – mogła „pożyczyć” jeden ze swoich najlepszych pomysłów od innego autora? Taką hipotezę wysunęła brytyjska tłumaczka Lucy Moffatt. W tej „zagadce” wielką rolę odgrywa wcześniejsze tłumaczenie.

Agatha Christie – wybitna angielska pisarka – niebezzasadnie przeszła do historii jako Królowa Kryminałów. Należy też do grona najczęściej tłumaczonych autorów – jej książki są popularne na całym świecie. Szczególną sławę u początków kariery przyniósł jej kryminał Zabójstwo Rogera Ackroyda – a to dzięki nowatorskiemu jak na tamte czasy rozwiązaniu, łamiącemu klasyczne reguły literatury kryminalnej. Tymczasem pewna tłumaczka uważa, że Christie mogła zaczerpnąć pomysł na to wywrotowe rozwiązanie zagadki z innej powieści.

Lucy Moffatt, sądzi, że Agatha Christie mogła zainspirować się w tym przypadku pomysłem norweskiego pisarza Svena Elvestada z powieści Żelazny wóz opublikowanej pod pseudonimem Stein Riverton. Elvestad był uznanym autorem powieści kryminalnych i sensacyjnych. Jego wczesne książki charakteryzuje misterna konstrukcja fabuły i narracji – zupełnie jak powieści Agathy Christie. Zbieżności fabularne między Żelaznym wozem a Zabójstwem Rogera Ackroyda krytycy dostrzegli dużo wcześniej, natomiast potraktowano je jako zbieg okoliczności. Powieść Rivertona w języku angielskim opublikowano dopiero w 2005 roku, a Agatha Christie nie znała języka norweskiego.

Tymczasem Lucy Moffatt, która w 2017 roku dokonała nowego tłumaczenia Żelaznego wozu, odkryła teraz, że tłumaczenie tej właśnie historii trafiło jednak do druku za życia Christie na łamach brytyjskiego magazynu „Tip Top Stories of Adventure and Mystery”. Czasopismo ukazywało się przez sześć miesięcy między 1923 i 1924 rokiem i dziś jest kompletnie zapomniane. Jego pojedyncze egzemplarze można znaleźć w Bibliotece Brytyjskiej.

Oczywiście nie jest to żelazny dowód na pożyczenie pomysłu, raczej ciekawostka. W jednym z listów do lorda Mountbattena sama Christie dziękowała mu za pomysł na mordercę wykorzystany właśnie w Zabójstwie Rogera Ackroyda. Co więcej wiadomo, że jej szwagier podsunął jej podobne rozwiązanie. Być może Żelazny wóz był kolejną inspiracją. Sama Moffatt podkreśla, że jest zadeklarowaną wielbicielką twórczości Christie, a oba utwory znacznie różnią się między sobą. Zabójstwo Rogera Ackroyda to znakomity kryminał, a Żelazny wóz to studium szaleństwa.

Polscy czytelnicy mogą porównać wymienione powieści – obie ukazały się w polskich tłumaczeniach.

Źródło tekstu i grafiki: http://booklips.pl/newsy/czy-agatha-christie-pozyczyla-sobie-pomysl-na-zabojstwo-rogera-ackroyda-z-powiesci-zelazny-woz-steina-rivertona/